خلاقیت

معماری بعد پنجم

” لوکوربوزیه تناسبات و ابعاد انسانی را به نمایش می گذارد. وی ساختمان را ماشینی برای زیست می داند. تناسبات وی در سطح جهانی مطرح شده و معماری مدرن بصورت یک معماری بین المللی جلوه گر می شود. در این معماری تمامی ابعاد و اندازه ها استاندارد می شود.” ۱
حال بر اساس این تناسبات و نیز با توجه به نیاز وجود گیاهان با توجه به رشد بی رویه ساختمانهای مرتفع و بدون حیاط ، همچنین کم شدن سرانه استاندارد فضاهای سبز بر هر متر مربع ساختمان ، رشد جمعیت بدون سرانه کامل فضای سبز ، و استفاده بهینه از کمترین فضا در ایجاد باغ ها و درخت کاری در ساختمانها می پردازیم.
بعد پنجم نگاهی جدید و زاویه ای نو بر روش زندگی در ساختمانهای بی روح امروزی است و امید است بر خلاف برخی دیدگاه ها که ،این هزینه های سربار در ساختمان را مورد نیاز نمی بینند، ما بتوانیم به کمک تمامی اساتید برجسته در این رشته از دیدگاه مناظر و مرایا در معماری فضایی مناسب برای اجرای بعد پنجم در تمام ساختمانها ببینیم.
اکنون بیاندیشیم، در یک ساختمان ۵ طبقه ی ۱۰ واحدی، که پشت بام با کاربری مفید ۳۰۰ متر مربع را داشته باشد ، از نگاه کارشناسان بعد پنجم، ساکنان میتوانند در باغی بزرگ و بر اساس یک زمانبندی مناسب در چهار فصل سال یک باغ خصوصی داشته باشند و حتی میهمانی و جشن های خود را در این فضا برگزار نمایند.
همچنین این فضا در روزهای عادی و ساعات عمومی ساختمان، بهترین پارک خصوصی برای دست یابی به آرامش ، بدون مشرفیت های مزاحم به حساب می آید.
از نگاهی دیگر ، محلی مناسب برای برگزاری جلسات و میهمانی های عمومی ساختمان در بین اعضا می باشد و همدلی و همراهی را که متاسفانه در بین همسایگان کمرنگ شده است را قوت می بخشد.
هر آنچه در بالا اشاره شد گوشه ای از خواص بعد پنجم بود و در نگاهی دیگر وقتی این فضا به درون محوطه کوچک حیاط ، ورودی ساختمان ، محوطه سازی مقابل ساختمان ، راه پله ، نیز در ساختمانهای دارای پله فرار قسمتی از نمای ساختمان، محسوب میشود.
از سوی دیگر در محضر علم بیولوژیک نیز گیاهان یکی از مهمترین عوامل زندگی بشر می باشند که نیاز به شرح در این خصوص نمی باشد.
فرانک لوید رایت ، معتقد است هر سایت، معماری وابسته به خود را دارد و نمی توان ۵۰۰ متر جلوتر نیز از همان طرح بنا استفاده نمود. از این رو میتوان در مقیاس وسیع تر مبحث اقلیم را در معماری سبز ، همان بعد پنجم به این گونه بررسی نماییم که با توجه به اقلیم میتوان گونه های گیاهی را انتخاب نمود که در تمام فصول و یا در بیشتر فصول از طراوت و سرسبزی برخوردار باشند.
رایت با استفاده از رنگهای گرم نارنجی و کرم در ترکیب با رنگ سبز و آبی طبیعت در بنایی چون خانه آبشار، توجه وی به بستر و خواسته های انسانی را در معماری به خوبی نشان می دهد.
از این رو بنده معتقدم که ایشان جزو اولین معمارانی است که بعد پنجم را در چهار بعد اصلی بصری هر ساختمانی وارد کرده و از اصول خاص خود در ترکیب طبیعت در طراحی، قبل از ساخت بنا استفاده نموده است.
همه ی معماران میدانند در طراحی یک سایت بعد از چیدمان ساختمانها ، ایده پردازی در نحوه ی طراحی محیط بوسیله اجسام ، حرکتها ، راهروها ، گیاهان و غیره، فضا یابی و خلاقیت در طرح را به خرج میدهند، ولی این مهم به چشم می خورد که اکثر معماران جهان ابتدا یک چیدمان صلب از بنا و سپس بر اساس توپوگرافی سایت ، محوطه سازی آن را طراحی می نمایند. اما رایت ابتدا محیط و شرایط زیست گیاهی آن را بررسی و حتی بر اساس نوع رویش گیاهان در همان نقطه و یا مسیر حرکت طبیعی آبهای سطحی، ایده های بنا را با ترکیب کامل از محیط بر روی کاغذ به ثبت می رساند. پس چه زیباست که مانیز بتوانیم دانش طراحی و خلق یک اثر معماری را با الهام از محیط به اجرا رسانیم.
” به عنوان مثال تناسبات لوکوربوزیه که در ابتدای مطلب به آن اشاره شد، تنها بر مبنای تناسبات فیزیکی و جسمی انسان بوده و در تناسبات وی خبری از نیازهای روحی انسان دیده نمی شود. وی می گوید ارتفاع متوسط انسان ۱۸۰ سانت است که اگر دست خود را بالا بگیرد ۲۴۰ سانت می شود. بنابراین ارتفاع ۲۷۰-۲۸۰ سانت برای ارتفاع کف تا زیر سقف کاملا کافی می باشد. فرق نمی کند طول و عرض اتاق کوچک باشد یا بزرگ. مهم اینست که کف تا کف فضا ۳۲۰ سانت پوشش شود. اما آیا این معماری برای انسان کافی است؟ آیا این فضاهای آپارتمانی برای ما خفه کننده نیست؟ چرا بعد از ظهر ها از خانه کوچک و خفه خود بیرون می زنیم و از شر ساختمان به دل پارک و طبیعت پناهنده می شویم؟ چرا وقتی به یک خانه سنتی می رویم و وزش باد را داخل ایوان همراه با تابش آفتاب با پوست خود لمس می کنیم، لذت می بریم و خانه را دلباز می دانیم و می خوانیم؟ ” ۱
آبراهام مازلو نظریه ای معروف را ارائه نمود. این نظریه به عنوان هرم مازلو در تمام رشته ها مورد استفاده قرار گرفت و در معماری نیز بسیار حائز  اهمیت می باشد.
به نظر وی درون هر انسان پنج دسته نیاز وجود داردو هر شخص برای ارضای نیاز های خود به ترتیب زیر می کوشد :

1. 
   نیاز های  فیزیولوژیکی، مانند نیاز به آب،غذا،خواب و غیره .
2. 
   نیاز به  امنیت، مانند مسکن،تأمین و محفوظ ماندن در برابر خطرات محیطی و عاطفی .
3. 
   نیاز  اجتماعی،مانند عشق محبت خانواده .
4. 
   نیاز به  احترام  که به دو بخش درونی وبیرونی تقسیم می شود .
5. 
   خودشکوفایی  که عبارت است از بهره گیری از استعداد ها و رشد و توسعه فردی .

بر این اساس تلاش میکنیم چه در جایگاه طراح و معمار ، که آفریننده مکانی امن برای زندگی و کار می باشیم و چه در جایگاه مصرف کننده در فضایی با پنج بعد به زندگی ادامه دهیم تا روحی سرشار از آرامش و سلامتی داشته باشیم و ناگزیر جسمی سالم به همراه خواهد داشت.